5. jan 2024

Jarðhitaleit við Ytri Haga

Íslenskar Orkurannsóknir (ÍSOR) hafa í samstarfi við Norðurorku séð um áframhaldandi rannsóknir á sv…
Íslenskar Orkurannsóknir (ÍSOR) hafa í samstarfi við Norðurorku séð um áframhaldandi rannsóknir á svæðinu og framkvæmt meðal annars segulmælingar á yfirborði og á sjó.

Íbúar Hauganess og nágrennis hafa ef til vill orðið varir við starfsfólk Norðurorku við Ytri Vík að undanförnu. Ástæðan er sú að jarðhitaleit stendur nú yfir á svæðinu.

Upphaf jarðhitaleitar í og við Ytri Vík hófst árið 1994 að frumkvæði landeiganda Ytri Víkur, Sveins í Kálfskinni. Í framhaldinu voru boraðar þrettán grunnar hitastigulsholur í landi Ytri Víkur, Víkurbakka, Sólbakka og Syðri Haga. Haustið 1996 var svo hola YV-14 boruð sem er 182 m djúp og heppnaðist vel þar sem hún gaf 10 l/s í sjálfrennsli af um 77°C heitu vatni. Heitt vatn úr YV-14 var notað á nærliggjandi bæjum en einnig var lögð lögn að Kálfsskinni og Hátúni.

Norðurorka keypti jarðhitaréttindin og hitaveituna árið 2015 og í kjölfarið var ný vinnsluhola YV-20 boruð haustið 2017 þar sem eldri vinnsluhola var orðin ónothæf. Holan er 264 m djúp og heppnaðist vel þar sem hún gaf við borlok 12,9 l/s af 84°C heitu vatni í sjálfrennsli. Hola YV-20 er í dag notuð sem vinnsluhola fyrir hitaveituna á svæðinu. Ákveðið var að kenna nýja vinnslusvæðið við Ytri Haga en það er gamalt eyðibýli í landi Syðri Haga.

Áframhaldandi rannsóknir

Íslenskar Orkurannsóknir (ÍSOR) hafa í samstarfi við Norðurorku séð um áframhaldandi rannsóknir á svæðinu og framkvæmt meðal annars segulmælingar á yfirborði og á sjó. Allt bendir til þess að hægt sé að vinna mun meira heitt vatn á svæðinu og stendur til að bora djúpa vinnsluholu. Til þess að staðsetja hana sem best var ákveðið samkvæmt ráðleggingum ÍSOR að bora tvær 500 m djúpar rannsóknarholur og er önnur í landi Syðri Haga en hin í landi Sólbakka. Norðurorka samdi við Ræktunarsamband Flóa og Skeiða um borun holanna en borun hófst í byrjun desember 2023 og stendur enn yfir. Báðar holurnar eru boraðar með 10°C halla.

Lítið er vitað um framtíðar-afkastagetu svæðisins að Ytri Haga að svo stöddu. Líkt og fram kemur hér að ofan gefur hola YV-20, sem nú þegar er í notkun 12,9 l/s af 84°C heitu vatni í sjálfrennsli. Til samanburðar má nefna að hámarksdæling vinnslusvæðisins á Hjalteyri (sem er helsta vinnslusvæði Norðurorku) 215 l/s en það svæði er sérlega gjöfult.

Ef áætlanir ganga eftir verður byggð dælustöð og tankur í landi Syðri Haga og þaðan lögð lögn til Hjalteyrar til að koma vatninu áfram til Akureyrar og nágrannasveitarfélaga.

Útskýringar á hugtökum

Hvað er hitastigulshola?

Hitastigulsboranir eru notaðar til að leita að jarðhita þar sem engin yfirborðsummerki eru. Bora þarf í berg þannig að hver hola er að jafnaði um 50-100 metra löng, allt eftir því hve langt er í bergið.

Hvað eru segulmælingar?

Gerðar eru segulmælingar á yfirborði til að leita eftir sprungum neðanjarðar og finna stefnuna á þær. Áður fyrr voru segulmælingar gerðar fótgangandi en í dag eru segulmælingar gerðar með drónum.